Het vraagt wat fantasie, en is voor sommigen wellicht wat vergezocht. Maar stel nu, je hebt een een nieuwe opdracht of functie. En je besluit het aan te pakken ‘als een verhalenverteller’. Wat levert dat op? Een poging onder andere geïnspireerd door het prachtige boek ‘The Art and Craft of Storytelling, van Nancy Lamb uit 2008.
Het begin is cruciaal, verhalen vertellen wordt soms ‘weggezet’ als een vlucht uit de realiteit. Een verhalenverteller benadert dat anders, als juist een sprong in het echte leven (met spannende gevolgen voor de verteller zelf en zijn omgeving).
En verhalenverteller maakt zich bij elke uitdaging op voor een gevecht, van ‘mens tegen mens’, een gevecht tegen ‘het systeem’ en vooral, als een gevecht met zichzelf. Relativering is er dus niet bij, ‘this is real’.
Onderwereld
In een verhaal ga je naar ‘de onderwereld’, en zie daar maar eens uit te komen. Met daarbij de harde verhaalregel, steun accepteren is prima, maar uiteindelijk moet je het zelf oplossen. Anders is er geen verhaal, en heb je niks geleerd. Een verhalenverteller is dus kritisch op aannemen van (te veel) hulp.
Om eruit te klimmen, geldt ‘fictie voor feit’. Dat wil niet zeggen dat feiten niet tellen, maar wel dat verbeelding nodig en cruciaal is. Met reproductie van wat al bestaat, kom je echt niet uit het dal.
‘Tough love’
In een verhaal moet je de ‘tough love’ – regel toepassen, scenes schrappen die niet bijdragen aan de intentie. Dus, niet laten afleiden, met focus werken. Met daarbij wel de nuance, rekening te houden met subplots. Niet alleen het hoofddoel bereiken, maar ook andere uitdagingen netjes afronden. Hoofddoel en bijzaken vragen soms om dezelfde, gerichte energie.
Het karakter telt zwaar, het karakter is het verhaal. Als het karakter van de hoofdpersoon niet ‘van de pagina’s’ spat en recht overeind blijft, gaat het verhaal uit als een nachtkaars. Rug recht houden, incasseren en laten zien wat allemaal in huis is.
Met oog voor humor en romantiek, dat wel. Mag er ook er ook wat te genieten zijn onderweg?!
Stop-knop
De verhalenverteller is niet alleen aan het vertellen, er wordt ook nagedacht, stilte gezocht, goed gekeken, met op tijd de stop-knop. Als niet scherp genoeg is waar het verhaal naar toe gaat, even pauzeren, nooit onnodig doorworstelen, dat is helemaal niet stoer. Sla toe als je er klaar voor bent.
Elk verhaal, tenslotte, is geen zakelijke transactie, maar – uiteindelijk – gericht op (zorgen voor) emotionele connectie. Sentiment mag, afstandelijk zijn brengt niemand verder. Een echt verhaal gaat over echte mensen.
Tot zover. Helpt het, werken als een romanschrijver of filmmaker?