De schilder wilde een aantal objecten vastleggen, en had ze daarvoor zorgvuldig neergezet. Toen het naar zijn zin stond liep hij erom heen en begon het vanaf die andere kant vast te liggen. Hij wist zeker dat dit hem een andere kijk bezorgde. Een variant uit eigen ervaring is dit. Met een groep professionals wilden we een taai probleem oplossen. We werkten daar twee dagen aan, in gezellige sfeer maar ook heel serieus en maakten een stevig plan. We waren bijna klaar toen iemand voorstelde precies het tegenovergestelde te doen. Dit werd bijna unaniem aangenomen. Als begeleider was ik stomverbaasd, wat was er gebeurd?
Verplicht evalueren?
Innovatie staat voor anders denken. Dat is strevenswaardig maar ook lastig te bereiken. We zijn nu eenmaal niet geprogrammeerd om steeds andere routes in te slaan. Om steeds maar weer de waarom-vraag te stellen. Waarom doen we het zo, en toch niet anders? In het verleden zijn daar wel eens drastische trucs voor bedacht. Programma’s moeten jaarlijks beoordeeld worden of houden zelfs automatisch op te bestaan. Dit bleek toch geforceerd, er kwamen bijna altijd conserverende krachten los om te zorgen dat zaken toch doorliepen. Evaluatie als instrument leidt bovendien te vaak tot een over-analyse van wat al bestaat, zonder dat dat veel oplevert.
Spelen met logica
Een professionele community probeert de waarom-vraag op een creatieve wijze te beantwoorden. Niet door verplichtingen en administratieve routine, maar vooral door de deelnemers aan nieuwe perspectieven te helpen. Een belangrijk wapen daarbij is spelen met de logica. Een probleem oplossen? Laten we eens met oplossingen beginnen, en kijken welk type probleem daar bij past. Door in een proces van analyse bewust stappen over te slaan en in het midden te beginnen. Dat ontregelt en helpt om sneller nieuwe opties op tafel te krijgen. Een bijna kunstzinnige variant is zaken om te draaien. Denk je dat een oplossing binnen handbereik is? Zullen we dan eens verder gaan met het omgekeerde?