In mijn zoektocht naar inzichten over strategie – liefst direct toe te passen in de praktijk – kwam het boek The Tao of Strategy langs, gloednieuw (2021). Het aardige is dat daarin zwaar wordt geleund op ‘het Oosterse’, van zware filosofie, vechtsport als aikido tot aan een gezelschapsspel als go. Een mooie insteek.
Voor de auteurs is strategie een breed concept, het gaat om eindplaatjes, de route als om de keuze van in te zetten middelen.
In de Westerse benadering is vaak een leider of een strategisch team aan zet, die met klassieke instrumenten aan de slag gaat. Wat is onze kracht, hoe verandert de omgeving, wat zijn nieuwe markten, die vragen zijn bekend en blijven zeer relevant.
In deze benadering wordt zwaar ingezet op de uitvoering. Met een subtiel verschil tussen planning en een plan. Planning staat vooral voor continu strategisch denken, met een cyclus van herhaling en voortdurend bijstellen. Werken met een plan wordt tegenover ondernemerschap gezet. Wie een plan helemaal uitvoert, heeft onderweg veel kansen gemist.
Bij strategisch denken en ‘planning’ past het aanboren van creativiteit, inspelen op nieuwe kans en vooral niet vanuit te veel principes werken. Waarbij zij wel aantekenen dat werken ‘vanuit het goede’ wel overeind moet blijven (karma!).
Spannend is de aandacht voor de zachte kant van werken met een strategie. Je kunt van alles bedenken maar twee harde voorwaarden blijven gelden. Het moet ‘politiek’ haalbaar blijven en vooral, de organisatie(s) die er mee werken moeten het accepteren en zin hebben om er mee aan de slag te gaan.
De Oosterse werkwijze zorgt voor reserve als het gaat om winnen. Het uitschakelen van de competitie? Pas er voor op. Een klein beetje beter zijn is meer dan genoeg. Hier speelt vooral de lange adem een rol. De winst op korte termijn is mooi, maar belangrijk is in het spel te blijven.
Diezelfde reserve is er voor het aangaan van de confrontatie. Pick your battles , op tijd wegbewegen loont en het aangaan met ogenschijnlijk zwakke partijen is nuttig als samen juist een sterke coalitie ontstaat.
De boodschap die het sterkst klinkt is die van rust. Kijk meer naar oorzaken dan naar resultaten, blijf kalm onder stress en vooral ‘push’ niet te hard.
De strategie die het meest concreet wordt aanbevolen is die van het proberen, testen, evalueren en weer doorgaan. Strategie werkt vooral met terugwerkende kracht, en staat voor ‘het codificeren van wat onderweg is uitgeprobeerd’.