‘Samen werken aan een nieuwe start’
Jaarplan Armoede-Aanpak Zaanstad 2022-2023
Versie 1
1 Introductie
De armoede in Zaanstad groeit, maar de aandacht voor armoede gelukkig ook. Landelijk via zelfs een minister van Armoede, lokaal door de groeiende samenwerking met armoedegroepen en de roep vanuit de gemeenteraad om een samenhangende en urgente aanpak.
Graag pakken wij die handschoen op, als kernteam armoede. Door allereerst de interne samenwerking een stevige impuls te geven maar vooral door een ambities jaarplan armoedeaanpak voor 2022, onder het motto ‘samen werken aan nieuwe start’.
Waarbij vooraf direct een winstwaarschuwing, niet alles kan (direct), we moeten kiezen. Dat doen we dan ook, waarbij we niet alles kiezen voor ‘acties’, maar ook voor een gerichte strategie. Kiezen voor intensievere samenwerking bijvoorbeeld kost tijd, de resultaten zijn niet meteen zichtbaar, maar zorgt ervoor dat ‘nadenken over armoede’ meer en meer in het DNA van uiteenlopende organisaties komt, van woningcorporatie tot energiebedrijf.
Niet alles in het jaarplan is ‘nieuw’, bewust niet. Versterken en nog meer aandacht geven aan wat goed gaat, levert ook veel op. We gebruiken daarvoor de term ‘door ontwikkelen’. Denk aan nieuw aanbod voor de Zaanse stadspas, de samenwerking met de Stille Krachten (waarover hierna meer), de wijkaanpak of de uitbouw van Meedoen Zaanstad.
Op een aantal terreinen is een ‘echt’ nieuwe start zeer gewenst. Zoals de samenwerking met het Zaanse bedrijfsleven, waarvoor we een ambitieus actieprogramma ontwikkelen.
Steun
We bedanken op deze plek elke ervaringsdeskundige, vrijwilliger en professional die actief meegeholpen heeft bij het maken van dit jaarplan voor 2023. We zijn dankbaar dat we in een stad wonen en werken waar ‘omzien naar elkaar’ geen holle frase is, maar de dagelijkse realiteit van vele inwoners. Het is aan ons als gemeente om binnen de mogelijkheden die er zijn dit te waarden en te ondersteunen. Waarbij we ook de moed moeten hebben om regels en gewoonten te veranderen of initiatieven te ontwikkelen die op zijn minst spannend zijn, zoals bijvoorbeeld ‘experimenten met kwijtschelding’.
2 Ontwikkelopgaves 2022-2023
Spoor 1 Armoede-aanpak in het professionele DNA
Het is een opmerking die (te) vaak wordt gemaakt. Wat heeft Zaanstad als het gaat om de aanpak van armoede nu al veel te bieden, van regeling, beleidsplan tot platform. Maar ook, wat is het aanbod hier en daar versnipperd en missen we de samenhang en het overzicht! Onze ambitie voor 2022-2023 is daarom: ‘Armoede-aanpak in het professionele DNA’
1 AANBOD VOOR HET VOETLICHT
Aanbod en regelingen systematisch en op aansprekende wijze voor het voetlicht brengen, via een effectieve nieuwe communicatiecampagne, van wijkteam, sport tot energiebedrijf.
Aandachtspunten:
Welke ‘mooie’ regelingen verdienen meer aandacht en bij wie?
Wat zijn gesignaleerde knelpunten rond onze regelingen?
Welke regelingen en arrangementen kunnen meer ‘in samenhang’ worden uitgedragen
Wat zijn waardevolle verhalen en ervaringen van gebruikers en dienstverleners?
Waar is een gat in de dienstverlening en wat zijn de mogelijkheden om dit op – korte – termijn aan te pakken?
Welke communicatievormen worden nu gebruikt en welke impulsen zijn denkbaar en nodig?
2 PRIORITEIT ARMOEDE AANPAK
Alle (professionele) partners aansporen en prikkelen om de aanpak van armoede bovenaan de prioriteitenlijst te plaatsen, van sport tot gezondheidszorg. Daarvoor organiseren we in het najaar een reeks van rondetafelgesprekken.
Aandachtspunten
Wat is de – potentiële – bijdrage van handhaving, energiebedrijven, belastingen, sport, veilig thuis, woningcorporaties, vastgoedbedrijf (de opsomming is nog niet compleet).
Welke instrumenten draaien goed of zijn in ontwikkeling?
Wat zijn gebruikerswensen of ervaringen met deze ‘diensten’ in relatie tot armoede?
Welke vormen van overleg bestaan nu en hoe functioneren deze?
3 ARMOEDE-BERAAD
Het gemeentelijke ‘kernteam armoede’ wordt verbreed en ontwikkelt nieuwe samenwerkingsvormen en ontmoetingsmomenten.
Aandachtspunten:
Wanneer en op welke manier vindt nu overleg en regie plaats?
Welke manieren zijn denkbaar en nodig om het kernteam en overleg een impuls te geven?
Op welke wijze en hoe is verbreding nodig?
Wat is de gewenste organisatievorm voor armoede-regie (programma?)
4 ERVARINGSPANEL
We initiëren een ervaringspanel, dat beschikbaar komt voor al onze gemeentelijke diensten, instellingen en partners.
Aandachtspunten:
Op welke wijze leveren ervaringsdeskundigen nu een inbreng?
Welke vormen en mogelijkheden zijn er om hun inbreng te versterken (geïnspireerd ook door de aanpak elders)
Spoor 2 Zaanse werkgevers tegen armoede
Het blijft soms wat onder de radar, maar ook werkgevers in Zaanstad zien en merken dat de armoede groeit. Dit is voor een deel onontgonnen gebied, maar het komende jaar starten we de campagne Zaanse werkgevers tegen armoede.
1 KENNNISMAKINGS-BEZOEKEN
We organiseren een roadshow annex actieonderzoek ‘Zaanse werkgevers tegen armoede’.
Aandachtspunten:
Op welke manier hebben Zaanse werkgevers nu met het armoedevraagstuk te maken?
Op welke manieren kunnen en willen zij hun inbreng daarin versterken?
Wat zijn de wensen en mogelijkheden die leven omtrent de bijdrage van Zaanse werkgevers?
2 STEUN AAN MAATSCHAPPELIJKE INITIATIEVEN
We ontwikkelen een gezamenlijk actieplan met o.a. aandacht voor (nieuwe vormen van) steun aan werknemers en ‘de adoptie’ van Zaanse maatschappelijke initiatieven
Aandachtspunten
Wat zijn kansrijke maatschappelijke initiatieven voor steun van Zaanse werkgevers?
Op welke manieren is het mogelijk steun te geven?
Spoor 3 Laagdrempelige armoede preventie
Armoede zit nog steeds in de taboesfeer. Financiële tegenslag kan echter iedereen overkomen. Dan is veerkracht belangrijk, op tijd en adequaat reageren. Daarom verkennen we de opstart van een aantal laagdrempelige initiatieven.
Life events en veerkracht. Het is bekend, bij tegenslag in het leven ligt armoede op de loer, voor iedereen. Dan is veerkracht belangrijk, en zorgen dat zaken niet escaleren.
1 LIFE-EVENTS EN ARMOEDE
Met partners zoals de sociale wijkteams maken we een plan ‘life-events en veerkracht’. Wat zijn onbenutte en nieuwe mogelijkheden voor preventie bij life-events zoals onder andere echtscheiding, verhuizing en ontslag.
Aandachtspunten:
Wat is de bedreiging van life events als gaat om armoede (wat en hoe)?
Hoe wordt nu preventie opgezet als gaat om life events en wat zijn de kansen?
2 WEEK VAN HET GELD
We verkennen samen met scholen, wijkteams en andere ‘stadspartners’ de organisatie van de Week van het Geld, gericht op financiële educatie van kinderen en jongvolwassenen.
Aandachtspunten
Hoe gaat nu de financiële educatie op scholen of verwante plaatsen?
Wat zijn de kansen voor een laagdrempelige variant, met medewerking van verschillende partners
3 FINANCIELE APK
We verkennen de mogelijkheden voor een financiële APK, een nieuw instrument voor ‘bewust omgaan met geld’, en komen met een advies.
Aandachtspunten
Waar staat de financiële APK voor als concept en wat zijn de ervaringen met vergelijkbare initiatieven in Zaanstad of op andere plaatsen?
Welke opties zijn denkbaar en mogelijk voor de start van een financiële apk route?
Spoor 4 Samenspel maatschappelijke initiatieven
Zaanstad is een gemeente waar buurtbewoners en organisaties niet stilzetten en zich het lot aantrekken van mede-inwoners in een kwetsbare (financiële) positie. De gemeente is daar dankbaar voor en sluit aan en ondersteunt waar nodig en mogelijk.
1 BUURT AANPAK
Samen met partners doen we een proef met buurtbewoners voor een armoede vrije buurt, waarbij we letterlijk een hele – nader te kiezen – buurt uitdagen voor een gezamenlijke aanpak tegen armoede
Aandachtspunten
Welke instellingen zijn nu al met buurt en armoede bezig?
Welke groepen staan open voor de – medeorganisatie – van een dergelijk experiment?
Welke plaatsen/buurten komen voor zo’n aanpak in aanmerking?
2 STILLE KRACHTEN
Partnerschap Stille Krachten
Zaanstad kent vele Stille Krachten, private partners die op hun manier, van kinderkleding tot gratis knippen armoede bestrijden. We bouwen het gemeentelijke partnerschap met deze stille krachten verder uit.
Aandachtspunten
Wat zijn de kansen en mogelijkheden om het aanbod van de stille krachten verder onder de aandacht te brengen?
Hoe kan het ‘relatiemanagement’ met de Stille Krachten (verder) versterkt worden?
Welke wensen en noden verdienen actieve steun, op de korte en middellange termijn?