De telefoon ging. Maart 2020. De gemeente Roosendaal, afdeling mantelzorg. ‘We willen graag onze mantelzorgondersteuning verbeteren. En daar een actieplan voor schrijven. Waarbij we uitdrukkelijk de stem van de mantelzorgers in beeld willen hebben. Onze wethouder hecht veel waarde aan ervaringsverhalen, zonder dat kun je haar volgens geen beleid maken. Heb je zin om te helpen?’ En of ik zin had! Werken met ervaringsverhalen betekent vaak een nieuw geluid in het debat brengen. Zorgen dat onderwerpen en invalshoeken die weinig aandacht krijgen naar boven komen.
De volgende vraag is dan, is er al een actief netwerk dat meedenkt over mantelzorg? Hoe is de inbreng van mantelzorgers nu geregeld? Dat bleek wat ingewikkeld. Sinds kort waren er twee nieuwe aanbieders voor het organiseren van de mantelzorgondersteuning. De vorige partij had het accent vooral gelegd op de steun voor oudere mantelzorgers. Er was wel een lijst van mantelzorgers, maar de wat jongere mantelzorgers waren nog behoorlijk uit beeld. Dat deel van de mantelzorg-community moest nog opgebouwd worden. Bovendien was een van de twee aanbieders geen traditionele zorgpartij, maar actief in het welzijnswerk, met nog weinig ervaring met mantelzorg. Zeer vernieuwend en goed verdedigbaar, maar dat betekende wel dat het professionele circuit ook niet nog helemaal aangesloten was.
We besloten een spel te maken, voor mantelzorgers en professionals. Met vragen en opdrachtjes rondom mantelzorg en mantelzorgondersteuning. Dat zou gespeeld worden rondom bestaande momenten waarop mantelzorgers elkaar treffen, bijvoorbeeld voor of na een cursus of een ontmoeting van een steungroep voor mantelzorgers. We maakten het spel en stonden op het punt een proefversie eerst uit te testen…
En toen kwam de corona. Alles op zijn kop en draaiboeken en scripts konden weggegooid worden. Hoe organiseer je een community en hoe maak je een actieplan in het corona-tijdperk? We besloten te improviseren. We beginnen met persoonlijke telefonisch interviews, met mantelzorgers en enkele professionals, van jong tot oud. Indringende gesprekken, in feite gevoerd vanuit de achtertuin. Onze vormgever zorgde ervoor dat het een mooi magazine werd, dat breed werd verspreid in eerste instantie het professionele circuit. De ontvangst werd positief, het magazine haalde zelfs de gemeenteraad.
Naar buiten!
Het was inmiddels mei 2020. Bijeenkomsten in zaaltjes binnen waren niet mogelijk. Hoe kunnen we toch zorgen voor persoonlijk contact met mantelzorgers? We besloten niet meteen online te gaan. Het was bijna zomer, wat doe je dan? Naar buiten! In Roosendaal bleek een prachtig grand café te liggen, vlak bij een bos. In een periode van drie maanden hebben we bijna twintig mantelzorgwandelingen georganiseerd, door de weeks aan het einde van een werkdag. En vooral op zaterdagen. Deelnemers kwamen bij elkaar, op veilige afstand, en kregen een papieren gids met opdrachtjes. Om vervolgens met tweetallen samen op te lopen. En via de audio-functie van Whatsapp op de telefoon de antwoorden in te spreken. Het bleek een aardige vondst, de ontmoetingen werden gewaardeerd. En vooral, ze bleken leerzaam.
Inhoudelijk bleek dat als het gaat om mantelzorg de praktische ondersteuning behoorlijk goed geregeld wordt. Er is hulp voor wie er even uit wil als mantelzorger, er is ook hulp beschikbaar als het gaat om bijvoorbeeld tuinonderhoud of de belastingen doen. Het tekort zat vooral in de emotionele ondersteuning, persoonlijk contact met mantelzorgers. Daarnaast waren ontmoetingen vaak wat te zwaar, het kon ook lichter. Je kunt ook zorgen dat mantelzorgers samen koken en dan ontspannen en van elkaar leren.
We zochten contacten met mantelzorgers zelf maar ook met uitvoerders en adviseurs. Daarbij was aardig dat ook de geestelijke gezondheidszorg actief meedeed, een relatief nieuwe partij. Rondom de mantelzorg bestaan ook diverse kleine bedrijfjes, bijvoorbeeld in weerbaarheid. Die hebben we ook ontmoet en hadden een frisse inbreng.
Reisgids
De gesprekken en ontmoetingen hebben geleid tot een advies in de vorm van een reisgids. Met een knipoog naar de Lonely Planet. Waarin verschillende routes en excursies werden opgenomen. Het plan werd besproken en goedgekeurd door bestuurders en de gemeenteraad.